Hart- en vaatziekten
(Cardiovasculair risicomanagement)
Waar ik u mee kan helpen
- Wanneer voeding de oorzaak is van ontregelede cholesterolwaardes kan deze worden verbeterd
- Wanneer voeding de oorzaak is van een verhoogde bloeddruk, verlagen van uw bloeddruk
- Leren omgaan met een zoutbeperking
- Verhogen van de inname van groente, fruit, volkoren graanproducten en omega-3-vetzuren
- Hanteren van een gezond gewicht
Hoe ziet een dieet bij hart- en vaatziekten eruit?
- Aandacht voor de vetverdeling en verhouding
- Aandacht voor cholesterolrijke producten en de hoeveelheid hiervan
- Verzadigd vet beperken, zo veel mogelijk vervangen door onverzadigde vetten
- Minimaal 200 g groente en 2 porties fruit, streven naar 1 maal per week vette vis
- Letten op toegevoegde suikers
- Alcoholbeperking
- Verhogen van de vezel inname (30-40 gram per dag) in combinatie met voldoende vocht (1,5 – 2,0 liter)
- Steven naar voldoende lichaamsbeweging, eventueel stoppen met roken, stress verminderen
Welke voedingstoffen spelen een rol bij hart- en vaatziekten?
Een aantal pijlers spelen een rol bij de gezondheid van hart en vaten. Dit zijn: bloeddruk, cholesterol en het lichaamsgewicht. De rol die zout, vet, calorieën, lichaamsgewicht hierbij spelen is niet te onderschatten.
Wat vergroot het risico op hart- en vaatziekten?
Een verhoogd cholesterol gehalte of een disbalans tussen LDL- en HDL- cholesterol verhoogd het risico op hart- en vaatziekten. Soms is de oorzaak van erfelijke oorsprong, in sommige gevallen speelt voeding en leefstijl een belangrijke rol. Daarnaast vergroot een verhoogde bloeddruk het risico op hart- en vaatziekten.
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof, ons lichaam heeft het nodig als bouwsteen voor hormonen en lichaamscellen. In ons bloed wordt cholesterol vervoerd door aan eiwitten te binden, dit zijn lipoproteïnen. Beter bekent als LDL en HDL.
Wat doet LDL en wat doet HDL?
LDL vervoert cholesterol via het bloed door ons hele lichaam, waar het helpt bij het herstellen van beschadigd weefsel. Dit LDL kan zich ook ‘vastzetten’ aan de binnenwand van bloedvaten. Dit gebeurt vaker op plekken waar de bloedvaten zijn beschadigd. Vervolgens slibben de bloedvaten langzaam dicht met als gevolg dat bloed er minder goed doorheen kan stromen. Dit proces het slagaderverkalking (arteriosclerose). Een plakje opgehoopte plak kan loslaten in een bloedvat en zich in een smaller gedeelte ophopen en een blokkering veroorzaken, in dat geval kan een hartinfarct ontstaan. Op deze manier draagt een verhoging van het LDL bij aan op een groter risico op hart- en vaatziekten.
HDL neemt cholesterol weg uit het bloed, het vervoert cholesterol af naar de lever, in de lever wordt het afgebroken. Vervolgens verlaten de afbraakproducten van cholesterol het lichaam via gal en de ontlasting. Door het afvoeren van cholesterol beschermt HDL het lichaam tegen hart- en vaatziekten.
Kan ik een verhoogd cholesterol gehalte opmerken?
Een te hoog cholesterol of een disbalans van de waarden voelt u niet. Het geeft geen klachten, diagnose blijkt uit bloedonderzoek. Preventief wordt vanaf oudere leeftijd gecheckt op een verhoogd cholesterolgehalte.
Waar wordt opgelet bij een verhoogd cholesterol?
Bij de dieetbehandeling wordt aandacht besteed aan de verhouding tussen LDL- en HDL- cholesterol, dit gebeurt door te letten op vetten. Deze LDL en HDL verhouding wordt bijvoorbeeld verbeterd door verzadigd vet te vervangen door onverzadigd vet. Daarnaast spelen vezels en plantensterolen een belangrijke rol. Plantensterolen zijn stoffen die ervoor zorgen dat er minder cholesterol vanuit de darmen in het bloed terecht komt. Plantensterolen kunnen het cholesterolgehalte met 10% laten dalen.
Waar wordt op gelet bij een verhoogde bloeddruk?
Een gezonde voeding kan een gunstig effect hebben op de bloeddruk. Door de zoutinname te beperken, kan de bloeddruk dalen. Bij overgewicht helpt het om af te vallen. De dieetbehandeling richt zich vooral op zout inname, daarnaast speelt de verdeling van vetten een belangrijke rol. Tevens spelen calcium, kalium en magnesium een rol bij de regulatie van de bloeddruk.
Een effectieve dieetbehandeling richt zich op voldoende volkoren granen, groente en fruit. Een effectief bewezen dieet bij een licht verhoogde bloeddruk en sterk verhoogde bloeddruk is het DASH dieet. Het DASH-dieet bestaat uit veel fruit, groente en zuivelproducten. Verder bestaat de voeding vooral uit volkoren producten, mager vlees, vis en noten. Daarnaast worden in het dieet roodvlees, zoetwaren en suikerhoudende frisdranken beperkt.